آیا بیماری پارکینسون درمان دارد ؟

بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease) با نام اختصاری PD حاصل یک اختلال به وجود آمده در مغز است که منجر به لرزش اندام ها و سفتی بدن و مشکل در راه رفتن ، تعادل و هماهنگی حرکات می شود . این اختلال پیشرونده ، مخرب و درازمدت در دستگاه عصبی مرکزی است که می تواند ژنتیکی یا غیر ژنتیکی باشد، اما علت آن هنوز ناشناخته است . بیماری پارکینسون توسط دکتر جیمز پارکینسون دانشمند انگلیسی در سال 1817 شناسایی شد ، لذا نام وی را بر این بیماری گذاشتند. البته داستانی مربوط به بیماری پارکینسون بر سر زبانهاست که در سال 1980 ، یک باغبان هلندی موفق به کشت گل های جدیدی از لاله های شگفت انگیز شد و به پارکینسون مبتلا شد و بعد از آن ، لاله قرمز به عنوان سمبل بیماری پارکینسون شناخته می شود.

علائم بیماری پارکینسون معمولاً به صورت تدریجی اوج می یابد و با گذشت زمان تشدید می شود و ممکن است فرد علائمی مانند افسردگی ، تغییرات ذهنی و رفتاری ، مشکلات حافظه و خستگی نیز داشته باشد. این بیماری در مردان شایع تر است و نسبت ابتلای مردان به زنان 3 به 2 است و از طرف دیگر سن یکی از عوامل خطر شناخته شده در پارکینسون می باشد و اکثر مبتلایان به این بیماری سن بالای 60 سال دارند ، اما حدود 5 تا 10 درصد افراد قبل از شروع 50 سالگی دچار بیماری می شوند که به اصطلاح دچار پارکینسون زودرس شده اند که اغلب ریشه ارثی دارد و برخی از آنها به جهش های ژنی خاص مرتبط است.

آیا بیماری پارکینسون درمان دارد ؟

در حال حاضر درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد. اما داروهای شناسایی شده توسط دانشمندان ، عمل های جراحی و سایر روش های درمانی نظیر توانبخشی و ورزش می توانند برخی از علائم را تسکین داده و کیفیت زندگی فرد را بالا ببرد. در فرد مبتلا به پارکینسون ، درمان دارویی دوپامینرژیک با کاهش استرس و بالا بردن کیفیت زندگی بسیار مهم و اساسی است. همچنین ورزش و فعالیت بدنی به عضلات کمک کرده تا قدرت خود را بازیابند و حرکاتی نرم تر داشته و بتوانند تعادل خود را به دست بیاورند که البته کم شدن خشکی عضلات و دردهای مفاصل نیز از فواید دیگر ورزش می باشد.

افراد مبتلا به بیماری پارکینسون دارای غلظت پایین دوپامین مغزی هستند و با توجه به اینکه دوپامین را نمیتوان مستقیماً وارد مغز کرد ، باید از داروهایی نظیر لوودوپا برای درمان استفاده کرد. در ابتدا ممکنست پس از شروع یماری ، علائم بهبود قابل توجه و خوبی داشته باشند ، اما با گذشت زمان تاثیر داروها کاهش می یابد.

داروهایی که برای پارکینسون تجویز می شوند عبارتند از :

* داروهایی که سطح دوپامین را در مغز افزایش می دهد.

* داروهایی که به کنترل علائم غیر حرکتی کمک می کند .

* داروهایی که بر سایر مواد شیمیایی مغز تاثیر می گذارند .

لازم به توضیح است که لوودوپا درمان اصلی پارکینسون است که سلولهای عصبی از لوودوپا برای تولید دوپامین استفاده می کنند و معمولا لوودوپا در ترکیب با داروی دیگری به نام کاربی دوپا مصرف می شود که داروی کاربی دوپا برخی از عوارض جانبی مانند تهوع یا سبکی سر در هنگام ایستادن یا افت فشار خون ارتواستاتیک حاصل از لوودوپا را کاهش می دهد. بدین ترتیب که لوودوپا با کاربی دوپا ترکیب شده و از تبدیل اولیه لوودوپا به دوپامین در خارج از مغز محاظفت می کند که این کار از عوارضی مانند حالت تهوع پیشگیری کرده و یا آن را کاهش می دهد.

همچنین ممکنست پس از مصرف داروهای با دوز بالاتر لوودوپا ، بیمار تجربه حرکات غیر ارادی یا دیسکینزی داشته باشد که در این موارد پزشک دوز دارو را کاهش داده و یا زمان مصرف دارو را برای کنترل این حرکات تنظیم می کند.

جراحی مغز 

بدین منظور جراحان با کاشت الکترودهایی در قسمتهای خاصی از مغز به تحریک عمقی مغز کمک می کنند. این الکترودها به ژنراتوری که در قفسه سینه نزدیک به استخوان ترقوه کاشته شده ، متصل شده و پالس های الکتریکی را به مغز ارسال می کند که ممکنست به کنترل و کاهش علائم بیماری کمک کند. البته جراحی از جمله جراحی مغز عموماً دارای خطرات خاص خود است که از آن جمه عفونت ، سکته یا خونریزی مغزی را می توان نام برد. حتی برخی افراد با سیستم DBS مشکل دارند و به دلیل تحریک دچار عوارض می شوند که ممکنست پزشک سیستم را تنظیم و یا تعویض کند.

این نوع جراحی مغز به منظور تحریک عمیق مغز ، در افراد مبتلا به بیماران پارکینسون پیشرفته که درمان دارویی ناپایدار دارند ف ارائه می شود که در این افراد نوسانات دارو تثبیت شده و حرکات غیر ارادی ، لرزش و سفتی عضلات را کاهش داده یا متوقف می کند و بطور کل حرکات بیمار را بهبود می بخشد.

در ادامه به علل و عوامل بیماری پارکینسون می پردازیم.

علت بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون هنگامی اتفاق می افتد که سلولهای عصبی در نورون های قاعده ای قسمتی از مغز که حرکات بدن را کنترل می کند ، دچار مشکل شده و یا از بین می روند که در حالت عادی این سلولها یک ماده شیمیایی به نام دوپامین ترشح می کنند که این ماده نقشی حیاتی در تنظیم و هماهنگی حرکات بدن دارد. در نتیجه اختلال عملکرد یا مرگ این نورونها باعث کاهش تولید دوپامین در مغز شده و این امر باعث بروز مشکلات حرکتی ناشی از بیماری پارکینسون می شود .

تعداد زیادی از محققان به این نتیجه رسیده اند که پارکینسون یک بیماری ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مثل قرار گرفتن در معرض سموم است . قرار گرفتن در معرض سموم آفت کش و حشره کش و استثنا در بعضی موارد سابقه آسیب دیدن مقطعی سر ، با پارکینسون مرتبط شده اند اما ریسک آنها متفاوت است. برخی داروهای پزشکی در مواردی از پارکینسونیسم دخیل شناخته شده و پارکینسونیسم ناشی از دارو ، معمولا با توقف استفاده از داروی مورد نظر قابل برگشت است.

نشانه های بیماری پارکینسون

علائم این بیماری عموماً خفیف است که ممکنست حتی به آن توجه نشود. اما اکثر نشانه ها معمولا از یک طرف فرد بیمار شروع می شود که علائم اصلی زیر را در بر می گیرد :

1- ترمور tremor یا لرزش دست ها یا انگشتان و بازو ها ، پاها و فک یا سر

2- کندی حرکت که با گذشت زمان رخ می دهد به صورتی که این بیماران در انجام کارهای روزمره خود دچار مشکل می شوند.

3- سفتی اندام ها و عضلات بدن که می تواند برای بیمار دردناک هم باشد و باعث محدود شدن دامنه حرکتی وی شود.

4- اختلال در تعادل و هماهنگی که گاهی منجر به زمین خوردن می شود. همچنین بیماری پارکینسون باعث خم شدن قامت بیمار و از دست دادن تعادل کلی بدن می گردد.

5- تغییر در حرکات اتوماتیک بدن ، بدین معنی که فرد مبتلا به پارکینسون پس از مدتی حرکات دائمی و اتوماتیک بدن نظیر پلک زدن ، تکان دادن دستها ، لبخند زدن و ... را از دست می دهد.

6- تغییر در صحبت کردن که به مرور ممکنست فرد بیمار دچار مشکلاتی مانند کند صحبت کردن گردد.

7- مشکل در نوشتار که رفته رفته نوشتن برای مبتلایان به بیماری پارکینسون سخت می شود.

علائم دیگر شامل افسردگی و سایر تغییرات خلقی ، مشکل در بلع ، جویدن و صحبت کردن ، مشکلات یبوست یا ادراری مشکلات پوستی یا اختلالات خواب شده و در ابتدا خفیف است و به تدریج بروز می یابد . علائم پارکینسون و سرعت پیشرفت بیماری در افراد متفاوت است و گاهی افراد علائم پیری را با نشانه های پارکینسون نادیده می گیرند .

علائم حرکتی شناخته شده ترین علائم بیماری پارکینسون است و علائم غیر حرکتی شامل اختلال در دستگاه عصبی خودمختار ، مشکلات حسی ( بخصوص تغییر حس بویایی ) ، مشکلات عصبی روانی ( تغییر خلق و خو ، توانایی های شناختی ، رفتار یا فکر ) و مشکلات مربوط به خواب نیز در مبتلایان شایع است که برخی علائم غیر حرکتی ممکن است در زمان تشخیص بیماری به وجود بیاید.

تشخیص بیماری پارکینسون

در تشخیص بیماری پارکینسون از روشهایی چون MRI تصویربرداری تحت مغناطیسی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و با علائم بالینی بیمار ارزیابی می شود که برای مشاهده تصاویر ام آر آی نیاز به فیلم رادیولوژی و یا کاغذ است که تصاویر بر روی آنها چاپ شود. اما با توجه به پیشرفت علوم و فنون و استفاده از smart phone ، نرم افزاری به منظور مشاهده تصاویر رادیولوژی و ام آر آی ابداع شده به نام نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ که نیاز جامعه پزشکی را به فیلم رادیولوژی و کلیشه از بین می برد ، چرا که فیلم و کلیشه به دلایل زیادی نظیر هزینه های بالا برای مراکز رادیولوژی و ام آر آی در بر دارد و از طرف دیگر به علت کیفیت پایین چاپ ، محبوب پزشکان نبوده و تشخیص پزشکی را پایین می آورد.

نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ تحت وب بوده و تصاویر رادیولوژی و ام آر آی بیمار را که توسط تکنسین انتخاب شده و آماده برای چاپ می باشد ، در قالب یک بارکد دو بعدی ارائه می دهد و لذا با اسکن بارکد دوبعدی مربوط به هر بیمار می توان تمامی تصاویر مربوطه در صفحه گوشی یا تبلت و یا کامپیوتر مشاهده نمود. لازم به ذکر است که تصاویر در فیلم رادیولوژی PPQ دارای کیفیت و سرعت بالا و حجم کم بوده و به دلیل تحت وب بودن در هر لحظه و هر مکان با گوشی هوشمند قابل دسترسی و به اشتراک گذاری است.

 می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از این نرم افزار به صفحه نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ مراجعه نمایید.  

پیشگیری از بیماری پارکینسون

مصرف قهوه روزانه به دلیل داشتن کافئین، سبزیجات تازه نظیر اسفناج دارای ویتامین B و فولات و آنتی اکسیدان ، ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی، عدم مصرف مواد غذایی مملو از آهن بیش از اندازه و ... از راهکارهایی است که می تواند از این بیماری پیشگیری کند.

نرم افزار پزشکی سپاس 92

اینستاگرام : https://instagram.com/sepas92