نقش سونوگرافی در تشخیص ندولهای تیروئید
سونوگرافی تیروئید یکی از ارزشمندترین روشهای تصویربرداری پزشکی برای بررسی تیروئید و ندولهای آن است که در آن از امواج بی خطر فراصوت استفاده می شود. در ادامه به بررسی نقش سونوگرافی در تشخیص ندولهای تیروئید می پردازیم.
نقش سونوگرافی در تشخیص ندولهای تیروئید چیست؟
ندولهای تیروئید توده های غیرطبیعی بسیار شایع در غده پروانه ای تیروئید هستند که می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند هرچند بیشتر آنها خوش خیم یا غیر سرطانی هستند ( تا 68 درصد ) و درصد کمی بدخیم یا سرطانی می باشند. غده تیروئيد در قسمت جلوی گردن زیر حنجره قرار داشته و برای تنظیم متابولیسم بدن هورمون های تیروئید را ترشح می کند و سونوگرافی ایمن ترین روش تصویربرداری از تیروئید و ندولهای آن است.
سونوگرافی ندولهای تیروئید از نظر شکل و اندازه و حجم ، جامد یا مایع بودن ، محیط اطراف ندول و ... را بررسی کرده و در صورت مشکوک بودن ندول جامد ۱ سانتی متر یا بزرگتر ، بیوپسی یا نمونه برداری تیروئید یا آسپیراسیون سوزنی انجام می شود که از سوزن ظریف برای برداشتن قسمتی ندول یا تخلیه آن تحت هدایت سونوگرافی استفاده می گردد.
- شناسایی و تشخیص ندول : حتی ندولهای کوچک که در معاینه قابل لمس نیستند. بررسی ساختار داخلی ندول از نظر شکل و تعداد و اندازه و موقعیت ندولها
- بررسی ویژگی های ندول : اندازه و شکل ندولهای بدخیم نامنظم و بلندتر از عرض است و مرزهای نامشخص دارد در حالیکه ندولهای خوش خیم چنین نیستند. همچنین ندولهای بدخیم ممکنست نقاط هیپواکو یا تیره تر و هایپراکو یا روشن تر داشته باشند. کلسیفیکاسیون ریز در ندولهای بدخیم و نوع درشت آن در ندولهای خوش خیم مشاهده می گردد. بررسی خون رسانی به ندول نیز با سونوگرافی امکانپذیر است که عموما ندولهای بدخیم خونرسانی می شوند.
مقالات دیگر : تشخیص مشکلات تیروئید با فیلم رادیولوژی PPQ
علت ایجاد ندول تیروئید چیست ؟
- کمبود ید در رژیم غذایی
- ندول کیستی حاوی مایع
- بیماری خودایمنی هاشیموتو با التهاب تیروئید و ایجاد ندولهای تیروئیدی
- آدنوم تیروئید که خوش خیم هستند و باعث پرکاری تیروئید می شوند.
- سرطان تیروئید
علائم ندول تیروئید چیست؟
- مشکل در بلعیدن و نفس کشیدن در اثر فشار ندولهای بزرگ به مری یا نای
- درد و تورم گردن در قسمت جلو
- علائم کم کاری شامل خستگی و افزایش وزن ، خشکی پوست و یبوست
- علائم پر کاری شامل اضطراب و عصبانیت ، کاهش وزن و تپش قلب و تعریق بیش از حد
کاربردهای سونوگرافی تیروئید
تشخیص ندول ها
سونوگرافی تیروئید می توانند ندولهای تیروئید را شناسایی کرده و اندازه و محل و شکل و دیگر مشخصات ندولها و همچنین بافتهای اطراف را مشخص کند. بعلاوه با سونوگرافی تیروئید تشخیص مشخصات محیطی و خونرسانی و نوع ندول خوش خیم یا بدخیم نیز امکانپذیر است.
بررسی بافت تیروئید
برای بررسی بافت تیروئید ، سونوگرافی امکان تشخیص هر گونه ناهنجاری و مشکلات آن را فراهم می سازد.
پیگیری ندولهای تیروئید
از آنجا که ندولهای تیروئید ممکنست رشد کرده یا تغییر پیدا کنند لذا سونوگرافی بعنوان یک ابزار تشخیصی برای پیگیری ندولها کمک کننده است.
راهنمایی برای انجام نمونه برداری از ندول تیروئید
در صورتی که ندول نیاز به نمونه برداری داشته باشد ، می توان از سونوگرافی بعنوان یک راهنما برای تعیین محل دقیق ندول و انجام درست نمونه برداری کمک گرفت که توسط پزشکان رادیولوژیست انجام می گردد.
مقالات دیگر : مزایای هوش مصنوعی در رادیولوژی در مقابل معایب آن
مراحل تشخیص ندولهای تیروئید
معاینه فیزیکی
پزشک با معاینه فیزیکی از بیمار می خواهید که آب دهان خود را قورت دهد و در صورت بالا و یا پایین رفتن چیزی در زمان بلعیدن در ناحیه تیروئید نشان دهنده یک ندول یا گره تیروئیدی می باشد. از طرفی پزشک به دنبال علائمی مانند لرزش یا ضربان قلب سریع و نامنظم و یا ریفلکس بیش از حد فعال می گردد که نشانگر پرکاری تیروئید است و یا ضربان قلب اهسته و پوست خشک و تورم صورت که نشانه کم کاری تیروئید می باشد.
آزمایش هورمونهای تیروئید
آزمایش هورمونی به جهت بررسی سطح هورمونهای محرک تیروئید TSH و هورمونهای تولید شده توسط غده تیروئید یا, T3, T4 است که پرکاری و یا کم کاری تیروئید را مشخص می سازد.
سونوگرافی تیروئید
سونوگرافی با امواج فراصوت تکنیک تصویربرداری پزشکی برای بررسی بافت تیروئید و تشخیص ندولهای تیروئید و دیگر ناهنجاری های آن است که بهترین اطلاعات را از ندولهای تیروئيد از نظر شکل و اندازه و ساختار ارائه می دهد. سونوگرافی تیروئید در تشخیص کیست از گره جامد و بررسی ندولهای متعدد و ... و همچنین راهنمایی برای انجام نمونه برداری ندول تیروئید کابردی است.
قابل ذکر است که تصاویر سونوگرافی تیروئید با نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ قابل مشاهده است و امکان بررسی تصاویر تیروئید با قابلیتهایی نظیر بزرگنمایی بدون افت کیفیت ، کیفیت بالای تصاویر ، سرعت بالای لود تصاویر ، قابلیت اشتراک گذاری لینک تصاویر فراهم می سازد. ادامه در صفحه فیلم رادیولوژی
نمونه برداری با سوزن ظریف تحت گاید سونوگرافی
نمونه برداری عموما برای ندولهای مشکوک انجام می شود که از سونوگرافی برای راهنمایی سوزن برای تعین محل دقیق ندول استفاده می شود. با وارد کردن سوزن نازک در ندول ، نمونه از سلولهای ندول برداشته شده و برای بررسی پاتولوژیک به آزمایشگاه ارسال می شود.
اسکن تیروئید
اسکن تیروئید نوعی تصویربرداری پزشکی با امواج گاما است که ایزوتوپ ید رادیواکتیو به ورید دست تزریق شده و دوربین مخصوص از تیروئید تصاویری تهیه کرده و به کامپیوتر متصل ارسال می کند. لازم به توضیح است که ندولهای با تولید هورمون تیروئید اضافی در اسکن تیروئید ، ندول داغ نامیده می شوند که همیشه خوش خیم هستند و بیشتر از بافت طبیعی تیروئید ، ایزوتوپ را اشغال می کنند. در مقابل ندول سرد یا بدخیم که کمتر ایزوتوپ را اشغال می کنند.
گرچه ندولهای سرد و گرم توسط اسکن ایزوتوپ تشخیص داده می شود اما نمی تواند بین ندول سرد بدخیم و خوش خیم تمایز قائل گردد و نیاز به انجام بیوپسی تیروئید دارد.
عوامل تاثیرگذار بر نتایج سونوگرافی تیروئید
- شکل ندول
- اندازه ندول
- بافت ندول همگن یا ناهمگن بودن
- خونرسانی به ندول که نشانه بدخیمی آن است.
- بافتهای اطراف ندول
مقالات دیگر : تصویربرداری پزشکی با موبایل
آیا سونوگرافی در تشخیص ندولهای تیروئید محدودیت دارد؟
- سونوگرافی قابلیت تشخیص ندولهای بدخیم را به تنهایی و بطور قطعی ندارد و نیاز به نمونه برداری از ندول می باشد.
- تشخیص ندولهای بسیار کوچک توسط سونوگرافی تیروئید سخت است.
نکته : سونوگرافی تیروئید حتما باید توسط پزشک متخصص رادیولوژیست انجام شود تا وی با دانش و تجربه لازم بتواند ندولهای تیروئید و نوع و شکل و اندازه و ... را تشخیص دهد.
درمان ندول تیروئید
درمان ندول تیروئید بستگی به بدخیم یا خوش خیم بودن آن دارد.
درمان ندول خوش خیم تیروئید
- انجام معاینه فیزیکی و آزمایش عملکرد تیروئيد و سونوگرافی ندول تیروئید در فواصل منظم زمانی با دستور پزشک
- در صورت بزرگ شدن ندول پزشک بیوپسی یا نمونه برداری تجویز می کند.
- عموما ندولهای خوش خیم بدون تغییر نیازی به درمان ندارند.
- تجویز هورمون درمانی در صورت عدم ترشح هورمون کافی تیروئید
- عمل جراحی در ندولهای خوش خیم بسیار بزرگ که حتی غذا خوردن و نفس کشیدن را مشکل می سازد. بیماران مبتلا به گواتر دارای چندین ندول بزرگ با انقباض مری و مجاری تنفسی و عروق خونی نیز به جراحی نیاز دارند.
- درمان ندولهایی که منجر به پرکاری تیروئید می شوند با مصرف کپسول یا مایع ید رادیواکتیو که توسط تیروئید جذب می شود و باعث کوچک شدن ندولها می گردد و علائم پرکاری تیروئید ظرف دو سه ماه کم می شود. داروهای ضد تیروئید نظیر متیمازول یا تاپازول نیز در درمان پرکاری تیروئید موثر است اما در دراز مدت عوارض بدی بر روی کبد دارد. و در نهایت برداشتن تیروئید پرکار با جراحی آخرین گزینه درمان می باشد.
درمان ندول بدخیم تیروئید
- جراحی : قبلا جراحی کل بافت تیروئيد یا تیروئیدکتومی انجام می گرفت اما امروزه بخشی از بافت که شامل ندول است برداشته می شود و بستگی به اندازه ندول دارد. و در صورت نیاز تیروئیدکتومی بصورت برداشتن بافت کل تیروئید با توجه به وسعت بیماری انجام می شود. هورمون درمانی و مصرف لووتیروکسین تا پایان عمر در این بیماران تجویز می گردد.
- تزریق الکل : این روش مقدار کمی الکل به ندول بدخیم تزریق می شود و نیاز به چندین جلسه درمان دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 09111366703 تماس حاصل فرمایید.
نرم افزار پزشکی سپاس92
اینستاگرام : https://instagram.com/sepas92
نویسنده : مهندس محمد شیخی نژاد
دارای مدرک MCSE
دستاوردها : مقالات علمی در زمینه IT و طراح نرم افزارهای پزشکی
عضو شرکتهای دانش بنیان زیرنظر معاونت پژوهشی دانشگاه گیلان
