نقش سی تی اسکن در تشخیص واریس مری

واریس مری تورم وریدهای مری است که ممکنست با پارگی و خونریزی همراه شود ، ازین رو مهم است که زودتر تشخیص داده شود و درمان آن آغاز گردد. از آنجا که تصویربرداری پزشکی در تشخیص واریس مری کمک کننده است ، در ادامه به نقش سی تی اسکن در تشخیص واریس مری می پردازیم.

واریس مری چیست؟

واریس مری به ورم یا گشاد شدن وریدهای زیرمخاطی مری گفته می شود و از دلایل ایجاد این بیماری می توان به فشار خون و سیروز کبدی و مشکلات معده اشاره کرد که در صورت پاره شدن وریدهای واریسی مری و خونریزی مری ، زندگی بیمار دچار مشکل می گردد. واریس مری در نیمی از بیماران مبتلا به فشار خون پورتال دیده می شود اما در مبتلایان به سیروز کبدی شدیدتر می باشد.

واریس مری بر دو نوع است :

1. واریس مری سربالایی : این نوع واریس مری در اثر فشار خون پورتال بعنوان یک مسیر بین ورید پورتال و ورید اجوف فوقانی از راه ورید آزیگوس در یک سوم تحتانی مری ایجاد می شود و با واریس معده همراه است و بیشتر در اثر سیروز ثانویه به الکل می باشد. از علتهای دیگر این نوع واریس مری که کمتر شایع است ، کلانژیت اسکلروزان اولیه ، کلانژیت صفراوی اولیه ، سندرم Budd-Chiari و ترومبوز ورید پورتال را می توان نام برد.
2. واریس مری سراشیبی : این نوع واریس نادر است و در اثر انسداد ورید اجوف فوقانی بعنوان بخشی از سندرم ورید اجوف فوقانی رخ می دهد و در یک سوم بالایی مری دیده می شود و حتی کل مری را می پوشاند. خوشبختانه این نوع واریس مری خطر خونریزی نسبتا کمی دارد.

مقالات دیگر : تشخیص بزرگ شدن طحال با فیلم رادیولوژی PPQ

تشخیص واریس مری

رادیولوژی ساده

واریس مری در صورت بزرگ بودن در رادیوگرافی ساده قابل رویت است و بصورت ظاهر غیراختصاصی توده در مدیاستن خلفی ۸ دیده خواهد شد.

فلوروسکوپی

این روش با بلع باریم انجام می شود بطوریکه پر شدن نقایص مجرای طولی مری توسط باریم نشان گر واریس مری می باشد. تصاویر این روش در زمان بلع باریم با اشعه ایکس گرفته می شود و دستگاه گوارش فوقانی را بطور واضح مشخص می سازد.

آندوسکوپی

در آندوسکوپی فوقانی از دوربین کوچک در انتهای یک لوله انعطاف پذیر استفاده می شود که از طریق دهان به مری وارد شده و بررسی گوارش فوقانی شامل مری و معده و ابتدای روده کوچک یا دوازدهه را امکانپذیر می سازد و بهترین روش غربالگری واریس مری می باشد. در این روش پزشک وریدهای واریسی یا رگ های گشاد شده را پیدا کرده و از نظر لکه های قرمز و خونریزی بررسی می نماید. همچنین درمان در طول انجام این روش امکانپذیر است.

سونوگرافی داپلر ورید پورت و طحال

این روش نوعی سونوگرافی است که از امواج فراصوت برای تشخیص استفاده می شود و وجود واریس مری در این روش تصویربرداری قابل بررسی می باشد بطوریکه اگر فردی فشار خون پورتال دارد ممکنست به واریس مری دچار شود یا خیر.

مقالات دیگر : تشخیص سی تی اسکن در بررسی سینوسها

سی تی اسکن

دستگاه سی تی اسکن که با اشعه ایکس کار می کند و متصل به کامپیوتر می باشد به گونه ای که پس از تصویربرداری از مری بیمار تصاویر در کامپیوتر متصل به دستگاه سی تی اسکن ، بازسازی می شود. قابل ذکر است که سی تی اسکن روشی غیرتهاجمی بوده و برای تشخیص واریس مری با تزریق کنتراست وریدی انجام می گردد.

به جهت مشاهده تصاویر سی تی اسکن بجای فیلم رادیولوژی می توان از نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ کمک گرفت بطوریکه تحت وب بوده و قابلیت دسترسی در هر زمان و هر مکان دارد. قابل ذکر است که کیفیت تصاویر در این نرم افزار بسیار بالاست و به تشخیص کوچکترین مشکلات بیمار و واریس مری کمک بسزایی می کند. مقالات مرتبط : فیلم رادیولوژی

نقش سی تی اسکن در تشخیص واریس مری

تحقیقاتی که اخیرا در زمینه نقش سی تی اسکن در تشخیص واریس مری انجام شده نشان داده که در بیماران مبتلا به سیروز پیش بینی واریس مری و خونریزی واریس بهتر دیده می شود. سی تی اسکن به جهت تشخیص واریس مری بصورت تزریقی و غیرتهاجمی انجام می شود بطوریکه به راحتی قابل تحمل است و نیازی به بیهوشی و بی حسی ندارد. در سی تی اسکن می توان همزمان ضایعات کبد را نیز بررسی نمود.

به دلیل بازسازی های سه بعدی با دستگاه سی تی اسکن ، مشاهده دقیق ورید پورتال و شاخه های متصل به آن امکانپذیر می گردد. همچنین سی تی اسکن بین واریس مری و معده و اطراف مری و زیرمخاطی تمایز قائل می شود. کنتراست تزریقی در سی تی اسکن در وریدهای پورتال و مسیرهای موازی عروقی دیده می شود و در بیماران مبتلا به خونریزی واریس مری فعال به مری می رسد.

مقالات دیگر : فناوری سه بعدی تصویربرداری پزشکی

سی تی اسکن در بیماران مبتلا به سیروز کبدی که به واریس مری مبتلا شده اند ، سایز تخلیه کننده پاراازوفاژیال و پاره ازفاژیال و کوتاه معده و وریدهای کرونری را مشخص کرده و نتایج نهایی بطور دقیق واریس مری یا عود خونریزی واریس مری را پیش بینی می کند. از سوی دیگر بیرون زدگی داخل مجرای واریس معده ، اندازه واریس معده و حجم بزرگتر طحال و کبد در بیماران مبتلا به خونریزی واریس مری کنترل نشده ، خونریزی واریس مری مقاوم و مداخله ورید پورتال را مشخص می نماید.

در مجله جهانی آندوسکوپی گوارشی تحقیقات نقش سی تی اسکن در تشخیص واریس مری و پیش بینی خونریزی واریس مری بصورت ۹ مقاله منتشر شده است که از نظر جغرافیایی این مطالعات در بیشتر نقاط جهان انجام گرفته و یافته های قابل توجهی بدست آمد. گرچه به مطالعات آینده نگر نیاز است چرا که در نتایج این مطالعات توصیه و دستورالعملی درباره استفاده از سی تی اسکن در بیماران سیروز کبد برای پیش بینی خطر خونریزی واریس مری گنجانده نشده است.

قابل ذکر است که روشهایی مانند EGD , HPVG در تشخیص خطر خونریزی واریس مری بیشتر از سی تی اسکن کمک کننده است و باید از سی تی اسکن در ترکیب با روشهای دیگر و استفاده از هوش مصنوعی استفاده کرد.

هوش مصنوعی در تشخیص واریس مری با سی تی اسکن

هوش مصنوعی بصورت یک مدل یادگیری ماشینی مبتنی بر سی تی اسکن با ماه حاجب به جهت خطر مرگ و دیگر عوارض بیماران مبتلا به خونریزی حاد واریس جدیدا ایجاد شده است که مدل کبد-طحال مبتنی بر سی تی اسکن با ماده حاجب در پیش بینی پیش آگهی این بیماران برای تصمیم گیری و درمان خونریزی واریس مری موثر است. مقالات دیگر : بررسی هوش مصنوعی در انواع تصویربرداری پزشکی

درمان واریس مری

1. داروهای کاهش فشار در وریدهای واریسی که به کاهش احتمال خونریزی کمک می کند که شامل پروپرانولول و نادولول ( داروهای مسدود کننده بتا ) می باشد.
2. نوار الاستیک برای بستن رگهای خونریزی دهنده به نام روش بستن باند آندوسکوپی که در زمان انجام آندوسکوپی از نوار الاستیک برای خفه کردن و بستن ورید خونریزی استفاده می شود. البته این روش عوارض کمی مانند خونریزی یا اسکار مری دارد.
3. شنت : شنت سوراخی است که بین سیاهرگ باب کبدی و ورید کبدی ایجاد می شود که خون را از کبد به قلب می رساند این شنت باعث کاهش فشار در ورید پورتال شده و خونریزی واریس مری را متوقف می نماید. اما عوارض جدی نظیر نارسایی کبد و سردرگمی ذهنی بهمراه دارد و بیشتر در افرادی که در انتظار پیوند کبد هستند و در سایر درمانها شکست خورده اند ، از این روش استفاده می شود.
4. تجویز آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت با خونریزی
5. پیوند کبد بیماران مبتلا به سیروز ، برای افرادی که خونریزی واریس مری بطور مکرر تجربه می کنند. مقالات دیگر : نقش تصویربرداری پزشکی در بررسی عوارض بعد از پیوند کبد

برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 09111366703 تماس حاصل فرمایید.

نرم افزار پزشکی سپاس92

اینستاگرام : https://instagram.com/sepas92

نویسنده : مهندس محمد شیخی نژاد

دارای مدرک MCSE

دستاوردها : مقالات علمی در زمینه IT و طراح نرم افزارهای پزشکی

عضو شرکتهای دانش بنیان زیرنظر معاونت پژوهشی دانشگاه گیلان