سی تی اسکن برای تشخیص چه بیماری هایی کاربرد دارد؟

تصویربرداری سی تی اسکن که با نام توموگرافی کامپیوتری computed tomography نیز معروف است، ترکیبی از یک سری تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف بدن است که از پردازش رایانه ای برای ایجاد تصاویر و یا برش مقطعی از استخوان  ها ، رگ های خونی و بافت های درون بدن استفاده می شود. با توجه به اینکه تصاویر حاصله از سی تی اسکن ، نتایج واضح تر و دقیق تری نسبت به تصویر برداری اشعه ایکس ارائه می دهد و از این نظر روش خوبی برای تشخیص و حتی درمان برخی از بیماری هایی که ناشی از صدمات و یا تصادفات هستند و یا در تشخیص تروما بسیار تاثیر گذار می باشد.

همچنین تصویربرداری سی تی اسکن، تصاویر بافت ریه ، شکم و لگن را به خوبی نمایش می دهد و از این رو پزشک می تواند از آن برای جراحی و یا پرتو درمانی بصورت کاتهای انتخابی برای انجام این موارد استفاده کند.

چرا پزشک تصویربرداری سی تی اسکن را تجویز می کند؟

از سی تی اسکن برای تشخیص اختلالات استخوان و ماهیچه ها مانند شکستگی و یا تومورهای استخوانی ، بیماری های مغز و اعصاب ، بیماری های مادرزادی مثل بزرگی و یا کوچکی جمجمه ، سکته مغزی ، کمک به جراحی یا بیوپسی ، پرتودرمانی ، شناسایی انواع سرطان ها ، بیماری های قلبی ، مشکلات ریوی و توده های کبدی ، مشاهده روند درمانی سرطان ها ، مشاهده دقیق محل تومورها ، وجود لخته خون ، تشخیص خونریزی های داخلی و مشاهده محل صدمات و آسیب دیدگی استفاده می شود .

سی تی اسکن تزریقی

گاهی برای مشاهده بهتر و دقیق تر بخشی از بدن، پزشک سی تی اسکن تزریقی را تجویز می کند که این کار با کمک ماده حاجب انجام می شود و قبل از انجام سی تی اسکن به سه روش تزریقی ، مقعدی ، دهانی ماده حاجب را وارد بدن می کنند که با کمک این ماده بخش مورد نظر پر رنگ شده و دید بهتری را برای مشاهده و تشخیص بیماریها ارائه می دهد. در واقع ماده حاجب با مسدود کردن اشعه ایکس آن را به رنگ سفید در می آورد که از این روش برای مشاهده رگ های خونی ، روده و دیگر قسمت های بدن استفاده می شود و با توجه به مشکل به وجود آمده در بدن و قسمت مورد نیاز آن را تزریق کرده ، از دهان و یا مقعد وارد می کنند.

در صورتی که تصویربرداری از قسمت معده یا مری باشد، باید ماده حاجب را نوشید. همچنین برای مشاهده رگهای کیسه صفرا ، مجاری ادراری ، کبد یا خون ، ماده حاجب از طریق وریدها تزریق می شود و جهت مشاهده بهتر روده ها ممکن است ماده حاجب را از طریق مقعد وارد بدن کنند.

چند نوع سی تی اسکن داریم؟

پزشک مورد نظر برای تشخیص بهتر بیماری ها از سی تی اسکن استفاده می کند که انواع آن شامل :

سی تی آنژیوگرافی : نوعی سی تی اسکن برای تشخیص سلامت رگهای خونی و شریان ها است که بعنوان مثال سی تی آنژیوگرافی مغز برای بررسی شریانها و وریدهای مغزی و بررسی گرفتگی یا انسداد عروق تجویز می گردد. و یا سی تی آنژیو گرافی کلیه برای پیوند کلیه به منظور بررسی کلیه فرد اهدا کننده انجام می گیرد تا سلامت کلیه اهدا کننده تضمین شود.

اسکن میزان کلسیم : از این اسکن جهت مشاهده رسوب کلسیم در رگهای قلب استفاده می شود .

کولونوگرافی : از سی تی کولونوگرافی جهت بررسی روده بزرگ و توده های سرطانی استفاده می گردد .

ایزوتوپی : سی تی اسکن ایزوتوپی برای بررسی دقیق استخوان ها بکار می رود که با استفاده از آن می توان عفونت موجود در استخوانها را مشاهده کرد که این نوع سی تی اسکن بیشتر برای شناسایی تومور مورد استفاده قرار می گیرد.

اوروگرافی : این نوع از سی تی اسکن برای بررسی سیستم ادراری بدن از جمله کلیه ها ، لوله های میزنای و مثانه انجام می شود.

سی تی اسکن ریه : سی تی اسکن ریه جهت بررسی ریه در شرایط کرونایی و یا برای بررسی سرطان ریه تجویز می شود که در این مورد برای تشخیص کرونا بدون تزریق ماده حاجب و برای سرطان ریه معمولاً با تزریق درخواست می شود. همچنین برای بیماران جانباز شیمیایی هم نوع خاصی از سی تی اسکن ریه موسوم به HRCT که کاتهای بسیار ظریفی از ریه ارائه می دهد ، تجویز می گردد که برای بیماران کرونایی هم بسیار کارساز است.

سی تی اسکن شکمی : این نوع سی تی اسکن در مواقعی تجویز می شود که پزشک با آزمایشات و معاینه نتواند مشکل فرد را ریشه یابی کند، در این صورت سی تی اسکن شکمی را درخواست می کند که برای مشاهده دقیق احشاء شکم با ماده حاجب تجویز می شود. از جمله مواردی که با سی تی اسکن شکم بررسی می شود می توان به مشکلات کبد نظیر کنسر کبد ، مشکلات کلیوی از جمله تومورهای کلیه ، مشکلات کیسه صفرا و  ... اشاره کرد که علاوه بر تشخیص اولیه به تغییرات مثبت و یا منفی روند درمان کمک بسزایی می کند.

کدام پزشک نسخه سی تی اسکن می نویسد ؟

1- متخصص مغز و اعصاب : سی تی اسکن مغز در بررسی مشکلات ناشی از تومور مغزی، شکستگی جمجمه در اثر ضربه به سر ، مشاهده کردن لخته خون و خونریزی مغزی ، آنوریسم مغزی ، سکته مغزی و ... کاربرد دارد که توسط متخصص نورولوژی تجویز می گردد و در تشخیص و درمان این نوع بیماری ها بسیار موثر است. برای مثال عموماً اولین درخواستی که بعد از ضربه به سر یا تروما و تصادف برای بیمار تجویز می شود ، سی تی اسکن مغز برای صدمات ایجاد شده در مغز ، احتمال خونریزی مغزی و ... می باشد.

2- متخصص ارتوپد : پزشک ارتوپد با استفاده از تصاویر سی تی اسکن به بررسی دقیق استخوان ها و بافت نرم ، به تشخیص دلیل ، نوع و میزان شکستگی و انحراف استخوان و یا تومورهای استخوان می پردازد. همچنین سی تی اسکن که بعد از درمانهای انجام شده روی بیمار تجویز می شود، برای نشان دادن میزان اثربخشی درمان و بهبود روند درمانی می باشد.

3- متخصص داخلی و فوق تخصص گوارش : سی تی اسکن های شکم ، لگن ، ریه و امثالهم به منظور بررسی احشاء داخل بدن به بررسی توده ها ، سرطان معده یا روده ، مشکلات ریوی و ... توسط متخصص گوارش تجویز می شود که در تشخیص این بیماری ها بسیار موثر است و تصاویر دقیق و با وضوح بالایی ارائه می دهد.

آیا تصویر برداری سی تی اسکن عوارض دارد ؟

در طول انجام سی تی اسکن فرد به طور مختصر در معرض تابش های یونیزه شده قرار می گیرد که مقدار این تابش نسبت به رادیولوژی با اشعه ایکس کمی بیشتر است چرا که در سی تی اسکن جزییات دقیق تری از بیمار ثبت می شود. با این وجود تا به حال گزارشی در رابطه با اثرات سی تی اسکن گزارش نشده است اما با توجه به اشعه وارد شده به بدن احتمال بسیار اندکی برای افزایش خطر ابتلا به سرطان در آن وجود دارد. البته سی تی اسکن مزایای فراوانی دارد که باعث می شود از خطرات کوچک آن چشم پوشی کنیم.

با پیشرفت تکنولوژی دستگاه های سی تی اسکن جدیدی ابداع شده که با استفاده از تکنیک های جدید تابش کمتری حین تصویربرداری به بدن بیمار وارد می شود اما در رابطه با خطرات احتمالی سی تی اسکن و وضعیت جسمانی خود بهتر است از پزشک تان مشاوره بگیرید.

چگونه تصاویر سی تی اسکن را مشاهده کنیم ؟

تصاویر سی تی اسکن بعد از انجام ، در کامپیوتر قابل نمایش است و در شبکه داخلی یک مرکز تصویربرداری قابل دسترسی است. همچنین به منظور ارائه این تصاویر به بیمار برای نشان دادن به پزشک معالج برای تشخیص و درمان ، از فیلم رادیولوژی ، کلیشه کاغذی و یا سی دی استفاده می شود که هر کدام از این روشها مشکلات خاص خود را دارد. بطور مثال ، فیلم های رادیولوژی و کلیشه های کاغذی دارای کیفیت پایین بوده که در تشخیص بیماری اختلال ایجاد می کند و همچنین فیلم رادیولوژی امکان پارگی ، آسیب و گم کردن دارد.

برای رفع این مشکل ، جدیدترین نرم افزار پزشکی که ابداع شده است ، نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ برای مشاهده تصاویر سی تی اسکن ( یا رادیولوژی و ام آر آی ) بوده که مهمترین مزیت آن کیفیت بالای تصاویر مطابق با مدالیته سی تی اسکن بوده که در تشخیص دقیق به پزشک کلینیسین کمک بسزایی دارد. همچنین نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ  با استفاده از بارکد دوبعدی ، تصاویر بیمار را با کیفیت بالا و حجم کم ، با سرعت بالا ، تحت وب نمایش می دهد که حتی در گوشی هوشمند و با به اشتراک گزاشتن برای پزشک معالج مثمر ثمر می باشد.

قابلیت به اشتراک گذاری بارکد دوبعدی باعث می شود که بتوان به راحتی با حجم پایین ، تصاویر رادیولوژی را برای پزشک معالج برای ویزیت آنلاین یا پزشکان دیگر در شهر یا کشور دیگر ارسال کرد بدون نیاز به حضور در مطب. از سوی دیگر ریپورت پزشک رادیولوژیست هم بر روی بارکد دوبعدی فرستاده می شود تا بیماران یا همراهان وی به مرکز تصویربرداری مراجعه حضوری نداشته باشند و از بار شلوغی این مراکز کاسته شود.

نرم افزار پزشکی سپاس92

اینستاگرام : https://instagram.com/sepas92