انواع تصویربرداری از مغز

مغز در جانداران به منزله مرکز فرمان دستگاه های عصبی در آنها شناخته می شود که پیام های ورودی را از اندام های حسی مانند چشم ، گوش ، زبان ، پوست و... که حاوی گیرنده های حسی هستند ، دریافت می کند و پیام های خروجی را از طریق نورونهای حسی به عضلات می فرستد . اگرچه مغز انسان و سایر پستانداران از نظر ساختاری مشابه به یکدیگر است ، اما از نظر اندازه و ابعاد با هم متفاوت اند .

مغز دچار چه بیماری هایی می شود ؟

بیماری هایی که ممکن است مغز را درگیر کند شامل سکته مغزی یا انفارکتوس ، آنوریسم عروق مغزی ، خونریزی مغزی ، سر درد ، ضربه مغزی ، مشکلات چشم و گوش داخلی ، تکان مغز ، ورم مغز ، تومور مغزی ، هیدروسفالی ، مننژیت ، انسفالی ، بیماری پارکینسون ، صرع ، دمانس ، بیماری آلزایمر ، آبسه مغز ، ام اس  و... می باشد. لازم به توضیح است که برای درمان آنها از روشهای جراحی و غیر جراحی استفاده شده و همچنین داروهای ترومبولیتیک ، عوامل ضد پلاک مانند آسپرین کلوپیدوگرل ، مهار کننده های کولین استراز ، آنتی بیوتیک ها ، لوودوپا و... تجویز می شود.

انواع تصویربرداری از مغز چیست ؟

 در مجموع آزمایشهای مغز و اعصاب برای تشخیص بیماریهای مربوط به مغز شامل دو گروه می شوند: دسته اول آزمایش هایی هستند که ساختار مغز را مورد مطالعه قرار می دهند و دسته دوم و آزمایش هایی که عملکرد مغز را زیر نظر می گیرند. چنانچه از معروف ترین و کاربردی ترین نوع تصویر برداری مغز می توان به سی تی اسکن و ام آر آی اشاره کرد، اما گروه های دیگری هستند که در موارد خاص کمک کننده می باشند از جمله الکترو انسفالوگرام ، توموگرافی کامپیوتری تابشی تک فوتونی  ، اسکن توموگرافی تابشی پوزیترون ، پتانسیل های تحرکی و... که در ادامه به بررسی جزییات چند مورد از آنها می پردازیم.

الکتروانسفالوگرافی یا نوار مغزی

با توجه به اینکه مغز هر لحظه در حال فعالیت و دستور دادن به اعضای بدن ، فکر کردن ، دریافت و جمع آوری اطلاعات و ... است ، نوار مغزی می تواند این فعالیت مغز را مورد بررسی قرار دهد. بدین ترتیب که با الکترودهای متصل شده به پوست  سر ، فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می کند تا پزشک ، نتایج را مورد بررسی قرار دهد. جالب است بدانید که مغز از میلیاردها سلول تشکیل شده که بخش زیادی از آن سلول عصبی بوده و بخش دیگری به اعصاب یا همان نورون در راحت تر کردن فعالیتشان کمک می کند.

از آنجا که این نورون ها از طریق سیناپس که یک انتقال دهنده پیام عصبی از سلول عصبی به نورون می باشد ، به هم متصل اند ، با تحریک هر سیناپس یک پالس یا ضربه الکتریکی ایجاد می شود و در صورت تحریک همه سیناپس های مغزی ، می تواند جریان الکتریکی در استخوان ها، بافتها و مغز منتشر کند. در نتیجه در نوار مغزی ، فعالیت الکتریکی سیناپس ها ثبت می گردد.

ام آر آی

ام آر آی تصویربرداری تشدید مغناطیسی بوده که با کمک آن می توان بافت های درونی بدن از جمله مغز را مشاهده کرد و توسط بسیاری از پزشکان تجویز می شود تا به تشخیص انواع بیماری های مغز کمک کند. در واقع ام آر آی یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری در علم پزشکی است که از میدان مغناطیسی و امواج رادیوفرکوئنسی تواماً کمک می گیرد تا تصاویر از بیمار گرفته شود. با توجه به اینکه این امواج بدون ضرر و ایمن بوده ، برای همه افراد حتی بانوان باردار ( البته بالای 3 ماه بارداری ) هم انجام می گیرد ، چرا که از واقعیت فیزیکی میدان آهنربایی بی خطر استفاده می کند.

ام آر آی عملکرد بافت مغز را مورد بررسی قرار می دهد و همچنین تغییرات متابولیسمی در مغز را اندازه گیری می کند و میزان و شدت آسیب دیدگی در اثر ضربه به سر ، بیماری های مختلف نظیر سکته مغزی ، ام اس ،  آلزایمر و ... را در بیماران به صورت تصاویر نمایش می دهد که برای پزشک قابل تشخیص است. از طرف دیگر تصاویر ام آر آی برای افرادی که نیاز به جراحی مغز دارند ، کمک می کند تا قسمت های کنترل حرکت و زبان را مشخص کرده و MRI بعد از جراحی مغز نیز برای میزان اثربخشی جراحی ، کنترل و ادامه درمان موثر می باشد.

سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری

 بعد از ام آر آی ، سی تی اسکن کمک زیادی را به جهت بررسی ضایعات سیستم حرکتی بدن از جمله استخوان ها می کند که این تصاویر با کمک اشعه ایکس ثبت می شوند. این روش که یک نوع تصویربرداری غیرتهاجمی بوده ، با گرفتن تصاویر مقطعی از مغز ، بافت و استخوان های مغز را نمایش می دهد که نسبت به رادیولوژی دقیق تر می باشد اما سی تی اسکن عملکرد مغز را بخوبی نشان نمی دهد. عموماً پس از تصادف و ضربه به مغز ، سی تی اسکن تجویز شده تا ضربه مغزی و ضایعات و آسیب های رسیده به مغز بخوبی بررسی شود. سی تی اسکن برای ارزیابی 4 نوع خونریزی داخل جمجمه ، ساب دورال ، اپیدورال، داخل مغزی است که بطور خاص به معنای خوریزی یا تورم مغز در طی یک تا دو روز اول پس از آسیب مغزی انجام می شود.

تصویربرداری مغز برای چه مواردی بکار می رود؟

تصویربرداری از مغز نقش زیادی در مراقبت های بهداشتی داشته و کار تشخیص را برای پزشکان آسان می سازد. برخی از کاربردهای تصویربرداری مغز شناسایی اثرات سکته مغزی ، تشخیص دقیق مکان کیست یا تومور ، یافتن محل تورم و یا خونریزی در مغز و ... می باشد که پزشکان بر اساس علائم و آنچه باید در مغز بررسی کنند از روشهای مختلف تصویربرداری استفاده می کنند. بعنوان نمونه علائم بیماری ام اس نیاز به انجام ام آر آی برای تشخیص یا رد ضایعات ام اس دارد. از سوی دیگر بررسی استخوانهای شکسته سر در سی تی اسکن بیشتر قابل مشاهده می باشد.

جالب است بدانید که تصویربرداری از مغز همچنین می تواند برخی از مشکلات مربوط به سلامت روان را به علل بیولوژیکی مرتبط کند. بر طبق مطالعه ای که در سال 2020 انجام شد ، افراد با سطوح بالای اضطراب در مقایسه با افراد معمولی ، تفاوت هایی در ارتباط مغزی نشان داده اند. افزون بر این تصویربرداری از مغز می تواند شرایطی مانند روان پریشی در مراحل اولیه را تشخیص دهد.

علائم بیماری های مغز و اعصاب چگونه است ؟

هنگامی که مغز افراد آسیب می بیند در مواردی همچون حافظه ، احساس ، شخصیت و ... اثر آن قابل مشاهده است و علائم بیماران بسته به نوع بیماری و شرایط بیمار متفاوت است. برخی از علائم های رایج در بیماریهای مغز و اعصاب عبارتند از :

تغییر در گفتار ، شنوایی و بینایی ، تشنج ، فلج شدگی بخشی از بدن و یا تمام آن ، سردرد ، تهوع ، عدم تعادل ، ضعف در دست ها و پاها ، لرزش بدن ، خستگی مفرط ، بروز درد های غیر قابل توضیح ، مشکلات حرکتی ، مشکلات بلع ، تغییر شخصیت ، حالت گیجی ، افسردگی و اضطراب می باشد.

اگر فردی علائم بالا را دارد حتما به پزشک مغز و اعصاب مراجعه نماید. داشتن چند علائم به منزله ی درگیری با بیماریهای مغز و اعصاب نمی باشد.

معرفی یک نرم افزار :

نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ

تصویربرداری های پزشکی نظیر سی تی اسکن و ام آر آی و رادیولوژی نیاز به چاپ تصویر روی فیلم رادیولوژی و یا کلیشه کاغذی برای ارائه به پزشک معالج دارد. در عین حال با پیشرفت علم و تکنولوژی ، روشهای دیگری برای مشاهده تصاویر پزشکی ابداع شده است که از آن جمله می توان به نرم افزار فیلم رادیولوژی PPQ   اشاره کرد. بدین ترتیب ، دیگر نیازی به چاپ فیلم رادیولوژی و کلیشه کاغذی نبوده و به راحتی و تحت وب در هر مکان و زمانی ، تصاویر رادیولوژی بیمار در موبایل یا تبلت قابل مشاهده است.

چنانچه تصاویر گرفته شده از بیمار دارای کیفیت زیادی مطابق مدالیته خروجی برخوردار بوده که به پزشک و بیمار در تشخیص بیماریها از جمله بیماری های مغز کمک بسزایی می کند که مزیت هایی همچون قابلیت بزرگنمایی تصاویر و حجم پایین تصاویر و سرعت بالای لود شدن دارد. به منظور استفاده از فیلم رادیولوژی PPQ نیاز به نرم افزار بارکداسکنر ، گوشی هوشمند و یا تبلت متصل به اینترنت و همچنین بارکد دوبعدی ارائه شده توسط مرکز رادیولوژی می باشد که با استفاده از نرم افزار بارکد خوان ، بارکد دوبعدی بیمار را در موبایل اسکن کرده و تصاویر بصورت تحت وب در مرورگر موبایل با کیفیت فوق العاده و سرعت بالا نمایش داده می شود.

کسب اطلاعات بیشتر در صفحه فیلم رادیولوژی PPQ امکانپذیر است.

نرم افزار پزشکی سپاس92

اینستاگرام : https://instagram.com/sepas92